در پایان سال اول ، قد یک بچه معمولی تقریبا ۸۰ سانتی متر است یعنی ۵۰ درصد بیشتر از زمان تولد. در دو سالگی تقریبا ۷۵ درصد بزرگتر است این ۹۰ سانتی متر، همچنین در پنج ماهگی وزن هنگام تولد دو برابر میشود (تقریباً ۶.۵ کیلوگرم) در یک سالگی سه برابر میشود (تقریباً ۱۰ کیلوگرم) و در دو سالگی به ۴ برابر میرسد (تقریباً ۱۳.۵ کیلوگرم) یکی از واضحترین تغییرات در ظاهر کودکان تغییر شکل آنها به بچه های گرد و گوشتالو در اواسط سال اول است. این افزایش اولیه در چربی بچه که در حدود ۹ ماهگی به اوج می رسد و به بچه کوچک کمک میکند تا دمای ثابت بدن را حفظ کند.
در سال دوم اغلب کودکان نوپا لاغر میشوند و این روند تا اواسط کودکی ادامه می یابد در مقابل بافت عضلانی در طول نوباوگی خیلی آهسته افزایش مییابد و تا نوجوانی به اوج نمیرسد. بچهها مخلوقات بسیار عضلانی نیستند قدرت و هماهنگی عضلانی آنها محدود هستند.
خطر اضافه وزن و چاقی
کودکی که از اوایل نوباوگی علاقه زیادی به خوردن دارد وزن او به سرعت افزایش مییابد. اغلب بچه های تپل در طول دورهی نوپایی و اوایل کودکی لاغر میشوند به طوری که افزایش وزن کند میشود.
نوباوگان و کودکان نوپا میتوانند بدون اینکه در معرض خطر چاق قرار داشته باشند آزادانه غذاهای مقوی بخورند, اما شواهد جدید بین افزایش وزن سریع در نوباوگی و چاقی بعدی رابطه نیرومندی را نشان می دهند. این روند ممکن است به علت تعداد فزاینده والدین چاق باشد، که عادتهای خوردن ناسالم را در فرزندان خردسال خود تقویت می کند.
مصاحبه با بیش از ۳۰۰۰ والدین و بچه های ۴ تا ۲۴ ماهه آمریکایی معلوم کرد که بسیاری از آنها به طور معمول سیبزمینی سرخ کرده، پیتزا شکلات نوشابه های میوه ای قند دار و سودا،به بچه های خود می دانند.
به طور متوسط نوباوگان ۲۰ درصد و نوباوگان و کودکان نوپا ۳۰ درصد بیشتر از اندازه ای که نیاز داشتند کالری مصرف میکردند در عین حال یک سوم هیچ میوه یا سبزی جاتی نمیخوردند.
پیشگیری از چاقی کودکان
یک راه، تغذیه با شیر مادر برای مدت ۶ ماه اول است که با افزایش وزن اولیه کندتر ارتباط دارد. و راه دیگر اجتناب از غذاهای سرشار از قند،نمک و چربی های اشباع شده است. هنگامی که کودکان خردسال به طور منظمی غذاها را میخورند به تدریج آنها را ترجیح می دهند.
ورزش های جسمانی اقدام دیگری علیه افزایش اضافه وزن است. وقتی که کودکان نوپا یاد می گیرند راه بروند، بالا بروند و بدوند ،والدین باید فرصت هایی را برای بازی پر انرژی آنها تامین کنند.
چاقی و کلسترول
آیا چاقی در دوران طفولیت یک مشکل محسوب می شود؟
نه لزوماً. در مطالعه ای در ایالت واشنگتن را کودکان چاقی که کمتر از از سه سال سن داشتند و والدینشان چاق نبودند وقتی بزرگتر شدند دیگر چاق نبودند، اما ممکن است انجام اقدامات پیشگیرانه در مورد طفل یک یا دو ساله ای که یکی از والدین او و یا به ویژه هردوی آنها مبتلا به چاقی هستند لازم باشد احتمال این که کودکانی که در سه سالگی یا سنین بالاتر به چاقی مبتلا هستند، در بزرگسالی نیز چاق باشند.
تراکم کلسترول
صرف نظر از اطلاعات عدم اطلاع والدین به چاقی بیشتر است عامل دیگری که باید نگران آن بود تراکم کلسترول (ماده ای چرب که در بافتهای بدن انسان و حیوانات یافت میشود) است.
افزایش میزان LDL یا همان کلسترول بد میتواند به طرز خطرناکی سبب تنگ شدن رگ ها و بروز بیماریهای قلبی شود. و از آنجا که این بیماری که به آن تسلب شرائین گفته میشود میتواند در کودکی آغاز شود.لذا پیشگیری از بروز بیماری های قلبی ضرورت دارد.
نتیجه ی یک مطالعه
در مطالعهای کنترل شده در کشور فنلاند شروع یک رژیم غذایی حاوی مقادیر اندک چربی اشباع شده و کلسترول در ماه ۸ دوران طفولیت به کاهش چشمگیری در مصرف چربی و کلسترول در سن ۵ سالگی انجامید. بدون آنکه تاثیر منفی بر نمو کودک یا رشد عصب شناختی خود داشته باشد. چاقی یک بیماری چند عاملی است که عوامل مختلف ژنتیکی و محیطی در آن نقش دارند. با توجه به ارتباط مثبت و معنی دار چاقی کودکان و والدین آموزش خانوادهها برای اصلاح الگوهای تغذیهای و رفتاری و پایش وزن کودکان به ویژه در خانواده های چاق اهمیت دارد.
چرا باید به چاقی توجه کرد؟
چاقی در کودکان از مهم ترین و جدی ترین مشکلات سلامت عمومی و اختلالات تغذیه ای در کشورهای در حال توسعه می باشد. که زمینهساز اغلب بیماریهای غیر واگیر از جمله بیماریهای قلبی،دیابت و بیماریهای روانی در بزرگسالی می باشد. چاقی یک بیماری چند عاملی است که عوامل مختلف ژنتیکی و محیطی در ایجاد آن نقش دارند فعالیت بدنی ناکافی و شرایط تغذیه نامطلوب و همچنین چاقی والدین به عنوان عمده ترین دلایل افزایش اضافه وزن بدن شناخته میشود. عادت های تغذیه ای و عادت به فعالیتهای بدنی در دوران پیش دبستانی شکل میگیرد و بنابراین دوران مهمی برای بررسی تعیین کننده مشکل چاقی دوران کودکی است در ایران نیز به عنوان یکی از کشورهای در حال توسعه شیوع چاقی رو به افزایش است که بیشتر به خاطر شهر نشینی و صنعتی شدن سریع این کشور است.
نقش میان وعدهی غذایی در پیشگیری از چاقی کودکان
در دنیا بیش از ۱/۳ کل موارد مرگ و میر به دلیل شیوع و رواج چند رفتار خطرات و تهدید کننده سلامت روی می دهد،که تقریباً همه ناشی از نادرست بودن زندگی فردی و اجتماعی است. اغلب کشورهای ناحیه مدیترانه شرقی در حال تغییر سبک زندگی و شرایط اجتماعی خود می باشند.علت این تغییرات می تواند ریشه در تحولات اجتماعی، اقتصادی و جهانی شدن اقتصاد و رسانه ها داشته باشد. در عین حال که عادات غذایی در حال تغییر میباشد. استفاده از هله هوله ها به یک از سبک زندگی غیر قابل اجتناب به خصوص در شهرها مبدل شده است. توسعه ودسترسی به فست فودها و غذاهای پرچرب و اشباع شده انواع شیرینی ها، شکلات ها ،تنقلات نیز عادت زندگی و سرگرمی را در سراسر جهان تغییر داده است.
افزایش وزن و چاقی در اکثر کشورها در حال فزونی می باشد در دنیای صنعتی امروز بشر به مرحله ای رسیده که در گذر از سلامتی به سمت بیماریهای غیر واگیر و مزمن می باشد که علت اصلی آن ها تغییرات در سبک زندگی و تغییر و تغییر در طرز فکر مردم می باشد از جمله مهمترین این تغییرات بیتحرکی و کمی فعالیت بدنی، استفاده از غذاها با دانسیته بالای انرژی و مقابله نادرست و چاقی و افزایش وزن و طرز نادرست تفکر در مورد چاقی و بازی های کامپیوتری و دیگر موارد می باشد از چاقی به عنوان بیماری مزمن قرن باید مورد بررسی قرار گیرد.
چاقی کودکان
عوارض چاقی
علت چاقی کودکان شامل تغذیه در خانواده، رژیم غذایی نامناسب،مصرف فست فودها، نوشیدنی های قندی، استفاده از میان وعده های ناسالم و ژنتیک می باشد.
عوامل روانشناختی استرس زیاد در کودکان و والدین آنها خطر چاقی را در کودکان افزایش می دهد. زیرا بسیاری از کودکان هنگام استرس و مشکل به پرخوری روی میآورند. بی تحرکی از عوامل چاقی محسوب می شود. بسیاری معتقدند که تلویزیون و بازیهای رایانهای و استفاده از تلفن های هوشمند علت چاقی کودکان محسوب میشود. و کودکان هنگام استفاده از آنها به مدت طولانی بی تحرک در مکانی قرار می گیرند. همچنین در هنگام تماشای تلویزیون کودکان بیشتر مایل هستند تا غذاهای شیرین و ناسالم که کالری زیادی دارند مصرف کنند.
عوارض چاقی در کودکان
دیابت نوع دو ،اختلال خواب، کلسترول بالا و فشار خون، آسم، افسردگی، اعتیاد، اعتماد به نفس و عزت نفس پایین می باشد.
دیابت نوع ۲:
علت چاقی کودکان میتواند ابتلا به این بیماری نیز باشد سبک زندگی ناسالم و کم تحرکی در کودکان منجر به دیابت نوع ۲ می شود.
کلسترول بالا و فشار خون:
عادات و رژیم غذایی ناسالم در کودکی و چاقی کودکان را در معرض بیماری های خطرناکی قرار میدهد. استفاده زیاد از غذاهای ناسالم و تجمع چربی در بدن باعث ایجاد پلاک در رگها می شود و احتمال سکته قلبی یا سکته مغزی را در آینده بالا میبرد.
اختلال خواب:
چاقی در کودکان ممکن است منجر به وقفه تنفسی در خواب شود. و تنفس کودکان در خواب دچار مشکل شود. این کودکان تنفس شان در خواب قطع و وصل می شود که خطر جدی برای شان به شمار می رود.
آسم:
در تحقیقاتی که صورت گرفته مشخص شده است: کودکانی که چاق هستند و اضافه وزن دارند بیشتر به بیماری آسم مبتلا می شوند.
افسردگی:
این کودکان اغلب مورد تایید همسالان خود قرار نمی گیرند و از ظاهر خود راضی نیستند و این عوامل باعث میشود دچار گوشه نشینی شوند طی زمان به افسردگی دچار شوند.
اعتماد به نفس و عزت نفس پایین:
کودکانی که اضافه وزن دارند بیشتر مورد تمسخر و آزار همسالان خود قرار می گیرند. که این امر به مرور زمان بر اعتماد به نفس کودکان تاثیر میگذارد. و سبب میشود که این کودکان از اعتماد به نفس پایینی برخوردار شوند.
پیشنهاد مطالعه: افزایش اعتماد به نفس در کودکان
راهکار هایی برای درمان چاقی در کودکان
۱.تغییر رژیم غذایی:
سعی کنید تا میتوانید غذاهایی که مقدار زیادی کالری،چربی،شیرینی دارند و نوشابه های قندی را از برنامههای غذایی خانوادگی خود حذف کنید. و سبزیجات میوه ها و غذاهای سالم را در اختیار کودک قرار دهید. مصرف فستفود را محدود کنید. وعده غذایی در خانه را دور همدیگر به موقع مصرف کنید. به کودک آموزش دهید که آرام غذا بخورد و خوب غذای خود را بجود.
۲.غذا نخوردن جلوی تلویزیون:
از دیگر علت های چاقی در کودکان غذا خوردن بدون توجه است. سعی کنید زمان و مکان درستی را برای غذا خوردن انتخاب کنید.
۳. کاهش مصرف تنقلات:
تنقلات کم کالری تر را به عنوان میان وعده کودکان بدهید.
۴.تغییر سبک زندگی:
تغییر سبک زندگی از خانواده ی کودک شروع می شود. با اصلاح سبک زندگی کودک متوجه میشود که چگونه در غذا خوردن تعادل را رعایت کند. و به راحتی از وزن مناسبی برخوردار می شود.
۵.فعالیت بدنی و ورزش کردن:
ورزش کردن عاملی برای متعادل کردن وزن کودک است. فعالیت بدنی مناسب باعث سوزاندن کالری و سلامت میشود. ورزش و فعالیت مناسب بدنی موجب می شود که انرژی آنها در طول روز تخلیه شود. و شب ها به راحتی بخوابند.
۶. استفاده از دارو:
گاهی برای درمان و کاهش وزن کودکان داروهایی با تشخیص پزشک همراه با رژیم غذایی برای کاهش وزن تجویز می شود